НАСТУПСТВЫ ЎДЗЕЛУ непаўналетніх у несанкцыянаваных масавых мерапрыемствах
Правы дзіцяці ў нашай краіне знаходзяцца пад абаронай дзяржавы. Так, у адпаведнасці з ч. 3 арт. 32 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь бацькі або асобы, якiя iх замяняюць, маюць права i абавязаны выхоўваць дзяцей, клапаціцца аб іх здароўі, развіцці і навучанні.
Удзел непаўналетніх у несанкцыянаваных масавых мерапрыемствах сведчыць аб парушэнні ўказанага патрабавання, паколькі падчас удзелу ў дадзеных акцыях бяспеку дзяцей не гарантавана.
Калі дзіця не дасягнуў ўзросту, з якога настае адміністрацыйная адказнасць, і прыняў удзел у несанкцыянаваным мітынгу, то будзе разгледжана пытанне аб прыцягненні бацькоў да адміністрацыйнай адказнасці па арт. 9.4 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях Рэспублікі Беларусь (далей - КаАП) - Невыкананне абавязкаў па выхаванню дзяцей.
Акрамя таго, арт. 17.13 КаАП прадугледжана адказнасць бацькоў за невыкананне абавязкаў па суправаджэнні непаўналетняга ва ўзросце да шаснаццаці гадоў альбо па забеспячэнню яго суправаджэння паўналетнім тварам у перыяд з дваццаці трох да шасці гадзін па-за жылля.
У выпадку ўдзелу ў несанкцыянаванай акцыі падлетка, якi дасягнуў 16 гадовага ўзросту, прыцягненню да адміністрацыйнай адказнасці падлягае сам непаўнагадовы.
Таксама звяртаем увагу, што ў адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам за невыкананне або неналежнае выкананне бацькоўскіх абавязкаў па выхаванні непаўналетніх дзяцей, магчыма прызнанне апошніх знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы.
Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 2019/01/15 №22 «Аб прызнанні дзяцей знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы» прадугледжана 3 крытэра сацыяльна небяспечнага становішча:
• бацькамі ня задавальняюцца асноўныя жыццёвыя патрэбы дзiцяцi (дзяцей);
• бацькамі не забяспечваецца нагляд за паводзінамі дзіцяці і яго ладам жыцця, з прычыны чаго дзіця ўчыняе дзеяннi, якiя ўтрымлiваюць прыкметы адмiнiстрацыйнага правапарушэння або злачынства;
• бацькі вядуць амаральны лад жыцця, што аказвае шкоднае ўздзеянне на дзіця (дзяцей), злоўжываюць сваімі правамі і (або) жорстка абыходзяцца з ім (імі), у сувязі з чым мае месца небяспека для жыцця і (або) здароўя дзіцяці (дзяцей) .
Адказнасць за ўдзел у несанкцыянаваных масавых мерапрыемствах
Парадак арганізацыі, правядзення і спынення масавых мерапрыемстваў вызначаны арт. арт. 4-14 Закона Рэспублікі Беларусь «Аб масавых мерапрыемствах у Рэспубліцы Беларусь» (далей - Закон). Згодна з арт. 15 Закона асобы, што парушылі вызначаны гэтым Законам парадак арганiзацыi i (або) правядзення масавых мерапрыемстваў, нясуць адказнасць у адпаведнасці з заканадаўчымі актамі Рэспублікі Беларусь.
Так, ч. 1 арт. 23.34 КаАП прадугледжана адказнасць за парушэнне ўсталяванага парадку правядзення сходу, мітынгу, вулічнага шэсця, дэманстрацыі, пікетавання, іншага масавага мерапрыемства, здзейсненае удзельнікам такіх мерапрыемстваў, а роўна публічныя заклікі да арганізацыі або правядзення сходу, мітынгу, вулічнага шэсця, дэманстрацыі, пікетавання, іншага масавага мерапрыемствы з парушэннем устаноўленага парадку іх арганізацыі або правядзення, учыненыя ўдзельнікам такіх мерапрыемстваў альбо іншай асобай, калі ў гэтых дзеяннях няма складу злачынства.
За ўчыненне названага правапарушэння прадугледжана адказнасць у выглядзе папярэджання, або накладання штрафу ў памеры да трыццаці базавых велічынь, або адміністрацыйны арышт.
Акрамя таго, прадугледжана адміністрацыйная адказнасць за наўмыснае знішчэнне або пашкоджанне маёмасці (арт. 10.9 КаАП), а пры нанясенні шкоды на суму ў сорак i больш разоў, перавышае памер базавай велічыні, усталяваны на дзень учынення супрацьпраўнага дзеяння, адказнасць за наўмыснае знішчэнне або пашкоджанне маёмасці надыходзіць па арт. 218 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь.
Акрамя прыцягнення вінаватай асобы да адміністрацыйнай, крымінальнай адказнасці, прычыненую шкоду падлягае кампенсацыi.
Таксама грамадзянін можа апынуцца уцягнутым і ў ўчыненне іншых супрацьпраўных дзеянняў: непадпарадкаванне законнаму распараджэнню ці патрабаванню службовай асобы пры выкананні ім службовых паўнамоцтваў (арт. 23.4 КаАП), дробнае хуліганства (арт. 17.1 КаАП) і інш.
Варта адзначыць, што за здзяйсненне злачынстваў супраць дзяржавы, парадку кіравання і грамадскай бяспекі прадугледжаны строгія меры адказнасці. Так, арганізацыя масавых беспарадкаў, якія суправаджаюцца гвалтам над асобай, пагромамі, падпаламі, знішчэннем маёмасці або узброеным супрацівам прадстаўнікам улады на падставе ч.1 арт. 293 КК пацягне за сабой пакаранне ў выглядзе пазбаўлення волі да 15 гадоў, а ўдзел у здзяйсненні такіх дзеянняў -у выглядзе пазбаўлення волі да 8 гадоў.
Калі пры правядзенні масавых мерапрыемстваў з парушэннем устаноўленага парадку па неасцярожнасці наступіць гібель людзей, прычыненне цяжкіх цялесных пашкоджанняў або прычыненне шкоды ў буйным памеры, то ў адпаведнасці са ст.369-3 КК за такія дзеі могуць прызначыць пакаранне ў выглядзе арышту, або абмежавання волі на тэрмін да 3 гадоў, або пазбаўлення волі на той жа тэрмін.
За арганізацыю і падрыхтоўку дзеянняў, што груба парушаюць грамадзкі парадак, альбо актыўны ўдзел у іх, калі яны будуць звязаныя з непадпарадкаваннем законным патрабаванням прадстаўнікоў улады або пацягнуць парушэнне працы транспарту, прадпрыемстваў, устаноў і арганізацый пагражае пакаранне аж да пазбаўлення волі на тэрмін да 3 гадоў ( арт. 342 КК).
Адказнасць аж да пазбаўлення волі можа наступіць за супраціў супрацоўніку органаў унутраных спраў або іншай асобе пры выкананні імі абавязкаў па ахове грамадскага парадку (ст.363 КК), а таксама за гвалт альбо пагрозу прымянення гвалту ў дачыненні да супрацоўніка органаў унутраных спраў або яго блізкіх у мэтах перашкодзіць яго законнай дзейнасці (арт.364 КК).
Выпадкі публічных заклікаў да захопу дзяржаўнай улады, гвалтоўнай змены канстытуцыйнага ладу Рэспублікі Беларусь, здрадзе дзяржаве, здзяйснення акта тэрарызму або дыверсіі, іншых дзеянняў, накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь, альбо распаўсюд матэрыялаў, якія ўтрымліваюць такія заклікі, з'яўляюцца падставамі для крымінальнай адказнасці па арт. 361 КК. За пералічаныя дзеянні, учыненыя з выкарыстаннем СМІ або глабальнай кампутарнай сеткі Інтэрнэт, прадугледжана крымінальная адказнасць у выглядзе пазбаўлення волі да 5 гадоў.
Акрамя крымінальнай і адміністрацыйнай адказнасці, заканадаўствам устаноўлена, што кожны, хто прычыніў шкоду грамадзянам і арганізацыям падчас правядзення масавых мерапрыемстваў, абавязаны яго пакрыць.
