24 сакавіка-Сусветны дзень барацьбы з сухотамі

Сусветны дзень барацьбы з сухотамі адзначаецца па рашэнні Сусветнай арганізацыі аховы здароўя (далей ‒ СААЗ) штогод 24 сакавіка. Дата абраная не выпадкова-менавіта ў гэты дзень у 1882 годзе нямецкі мікрабіёлаг Роберт Кох абвясціў аб адкрыцці ім ўзбуджальніка туберкулёзу.

Мэтай з'яўляецца павышэнне дасведчанасці людзей аб глабальнай праблеме туберкулёзу і намаганнях па ліквідацыі гэтага захворвання.

Па дадзеных СААЗ каля траціны жыхароў нашай планеты інфікаваныя мікабактэрыямі туберкулёзу.

Штогод каля 10 мільёнаў чалавек у свеце захворваюць на сухоты, каля 2 мільёнаў чалавек паміраюць ад гэтай хваробы. З улікам гэтых лічбаў сухоты з'яўляецца адной з 10 вядучых прычын смерці ў свеце. Сухоты дзівіць пераважна дарослых людзей у працаздольным узросце, але рэгіструецца захворванне ва ўсіх узроставых і сацыяльных групах насельніцтва. Задача папярэджання захворвання набыла асаблівае значэнне ў нашы дні, так як распаўсюджванне атрымалі віды ўзбуджальніка, устойлівыя да асноўных процітуберкулёзных прэпаратаў.

За апошнія пяць гадоў (з 2016 па 2020 год) у г. Мінску адзначаецца зніжэнне захворвання на сухоты ў 2,3 разы.

У 2021 годзе Распрацавана і зацверджана Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь новая дзяржаўная праграма "процідзеянне распаўсюджванню сухотаў" на 2021-2025 гады. Мэтай дадзенай праграмы з'яўляецца ўдасканаленне дыягностыкі і лячэння туберкулёзу, папярэджанне захворвання на туберкулёз, прадухіленне смяротнасці ад туберкулёзу, забеспячэнне якасным лячэннем пацыентаў з множнымі лекава-ўстойлівымі формамі туберкулёзу.

Сухоты-гэта інфекцыйнае захворванне, ўзбуджальнікам якога з'яўляюцца бактэрыі (Mycobacterium tuberculosis), часцей за ўсё дзівяць лёгкія, але магчыма таксама паражэнне іншых органаў і сістэм (мочеполовых органаў, костак і суставаў, нервовай сістэмы, вачэй, скуры і інш).

Узбуджальнік туберкулёзу ‒ высока устойлівы ў знешнім асяроддзі:

ва ўзважаным стане ў паветры можа захоўваць жыццяздольнасць ад 6 гадзін да некалькіх дзён;
у аселым стане ў вулічнай пылу захоўваецца да 10 дзён;
у кнігах - да 3 месяцаў;
у цёмным, прахалодным месцы-гады;
гіне пад уздзеяннем ультрафіялетавага апраменьвання на працягу 3-5 хвілін, пры кіпячэнні-за 45 хвілін.
Асноўнай крыніцай заражэння на сухоты з'яўляецца чалавек, які хварэе адкрытай формай туберкулёзу лёгкіх, які вылучае з макроццем ўзбуджальніка хваробы ў навакольнае асяроддзе. Акрамя таго, крыніцай могуць быць хворыя жывёлы (буйную рагатую жывёлу, козы).

Інфекцыя перадаецца пераважна паветрана-кропельным або паветрана-пылавым шляхам пры кашлі, чханні, размове хворыя вылучаюць у паветра бактэрыі сухотаў, якія доўга знаходзяцца ў паветры ва ўзважаным стане ў выглядзе аэразоля.

Радзей заражэнне адбываецца кантактна-бытавым шляхам (узбуджальнік захворвання можа асядаць на паверхні падлогі, на прадметах, рэчах) або харчовым шляхам (пры ўжыванні ў ежу прадуктаў харчавання ад хворых жывёл).

У большасці выпадкаў, калі імунная сістэма чалавека знаходзіцца ў норме, трапленне ў арганізм ўзбуджальніка туберкулёзу не прыводзіць да захворвання. Да мікабактэрый накіроўваюцца цэлае войска клетак-абаронцаў, якія паглынаюць і забіваюць большую частку хваробатворных мікраарганізмаў. Але некаторыя мікабактэрый могуць ацалець і на працягу доўгага часу заставацца неактыўнымі. Такім чынам, "напад" хваробатворных арганізмаў на арганізм застаецца без наступстваў. Аднак пры паслабленні ахоўных сіл арганізма ў выніку якога-небудзь захворвання, недастатковага або непаўнавартаснага харчавання або стрэсу, бактэрыі туберкулёзу пачынаюць актыўна размнажацца, што прыводзіць да развіцця туберкулёзу.

Асноўныя клінічныя сімптомы туберкулёзу:

кашаль-сухі або з вылучэннем мокроты;
болі ў грудной клетцы;
страта, адсутнасць апетыту, зніжэнне масы цела на 5-10 і больш кг;
агульнае недамаганне, слабасць, разбітасць, патлівасць (асабліва па начах), падвышаная стамляльнасць, зніжэнне працаздольнасці;
ліхаманка (павышэнне тэмпературы цела часцей да 37-37, 5°С у вячэрнія гадзіны, пры фізічнай і эмацыйнай нагрузцы);
бледнасць скурных пакроваў, з'яўленне чырвані на твары і спецыфічнага бляску ў вачах пры павышэнні тэмпературы цела;
дыхавіца (пры далека зашедшем сухотах, шырокім паразе лёгачнай тканіны).
ДАПАМАЖЫЦЕ САБЕ ЗАСТАЦЦА ЗДАРОВЫМ:

Вядзіце здаровы лад жыцця (правільнае і паўнавартаснае харчаванне, рацыянальны рэжым працы і адпачынку, адэкватныя фізічныя нагрузкі);
Адмоўцеся ад шкодных звычак: курэння, алкаголю, наркотыкаў;
Своечасова звяртайцеся да ўрача ў выпадку з'яўлення сімптомаў захворвання;
Своечасова праходзіце флюараграфічнае абследаванне.